هرگونه ترکیب خطوط یا رنگ‌ها و هرگونه شكل سه‌بعدی با خطوط، رنگ‌ها و یا بدون آن، به‌گونه‌ای كه تركیب یا شكل یك فرآورده صنعتی یا محصولی از صنایع دستی را تغییر دهد، طرح صنعتی است. در یک طرح صنعتی تنها دسترسی به یک نسخه فنی بدون تغییر ظاهری مشمول حمایت قانون نیست. در ضمن اگر تصمیم دارید به ثبت طرح صنعتی بپردازید، همزمان با ثبت طرح صنعتی برای جلوگیری از کپی‌برداری، ثبت شرکت نیز لازم است تا فعالیتهای تجاری به‌طور قانونی انجام شود. ما در این مقاله به تمام اطلاعات مربوط به ثبت طرح صنعتی پرداخته‌ایم. با آواحساب همراه باشید.
روش‌های متفاوت ثبت طرح صنعتی
ثبت طرح صنعتی روش‌های متفاوتی دارد که این روش‌ها شامل ثبت ملی، ثبت منطقه‌ای و ثبت بین‌المللی می‌شود. در ادامه به بررسی این روش‌ها پرداخته‌ایم.
ثبت ملی
روش ثبت ملی به مانند ثبت در کشور مبدا (داخلی) است. یعنی متقاضی باید پس از انتخاب کشور هدف با انتخاب وکیل یا مراجعه حضوری (بستگی به قانون ملی کشور هدف دارد) کلیه مدارک را به زبان کشور هدف ترجمه کند. سپس پس از تایید مراجع ذی صلاح به اداره مربوطه ارائه نماید که مستلزم هزینه و زمان بیشتری خواهد بود. برای تضمین موفقیت کسب‌وکار، استفاده از خدمات حسابداری در کنار ثبت ملی و ثبت طرح صنعتی می‌تواند به شما در مدیریت بهتر دارایی‌ها و حقوق مالکیت کمک کند.
ثبت منطقه‌ای
گروهی از کشورها دارای معاهده همکاری منطقه ای می باشند که در صورت ثبت در یکی از کشورهای عضو، سایر کشورهای عضو آن معاهده آن طرح را حمایت خواهند نمود.
اتحادیه‌های منطقه ای شامل حوزه‌های ذیل است.
- اداره منطقه مالکیت صنعتی آفریقا (ARIRO) جهت حمایت از طرح‌ها در کشورهای آفریقایی انگلیسی زبان
- اداره طرح‌های بلوکس (BDO) برای حمایت در بلژیک هلند و لوکزامبورگ
- اداره هماهنگ سازی بازارهای داخلی (OHIM) برای طرح‌های اتحادیه ای در کشور عضو اتحادیه اروپایی
ثبت بین المللی
هیچ جایی در جهان به این شکل نیست که شما اقدام به ثبت اختراع، طرح صنعتی یا علامت تجاری کنید و آن را در کشور خود ثبت کنید و دستاورد شما در کشورهای دیگر حمایت شود! همانطور که پیش‌تر ذکر کردیم فقط در ثبت منطقه‌ای آن هم در شرایط خاص چنین سیستمی وجود دارد. جهت ثبت بین المللی یک موافقت نامه به نام لاهه وجود دارد و آن هم به این موافقتنامه به این منظور است که سازمان جهانی مالکیت معنوی که wipo نام دارد متولی اجرای طرح صنعتی به وجود آمده است. اتباع هریک از کشورهای عضو موافقتنامه می‌توانند با تکمیل یک تقاضانامه بین المللی به بخش اجرای معاهده لاهه مستقر در سازمان جهانی مالکیت معنوی تسلیم نماید.
درخواست وی به کشورهای مورد تقاضا ارسال (احتمال دارد بعضی کشورها تقاضای ثبت شما را پذیرفته بعضی از کشورها هم نپذیرند) درصورت پذیرش در کشورهای مورد تقاضا مورد حمایت قرار خواهد گرفت. اما کشورهایی که تقاضای شما را رد کردند شما می توانید به این تصمیم اعتراض نمایید. چنانچه ثبت شود مورد حمایت قرار خواهد گرفت اگر هم تقاضای شما مجدداً رد شود تحت حمایت قانون آن کشور نخواهد بود. (فعلاً کشور ما عضو این موافقت نامه نیست.) اما کشور ما در خصوص ثبت بین المللی اختراع به معاهده PCT در خصوص ثبت بین المللی علائم تجارت به معاهده پروتکل مادرید درخصوص ثبت بین المللی نشان جغرافیایی به معاهده لیسبون در خصوص ثبت مبدا غیر واقعی کالا به معاهده مادرید عضو است.)
طرح‌های خارج از حمایت قانون طرح‌های صنعتی
- طرح‌هایی که جدید یا اصیل نباشند.
- طرح‌هایی كه قبل از تسلیم اظهارنامه در هر نقطه ای از جهان افشا شده باشند.
- طرح‌هایی كه بهره برداری از آنها خلاف موازین شرعی یا نظم عمومی و اخلاق حسنه باشند.
- طرح‌هایی که دارای نشانه ، علامت یا نمادهای رسمی باشند.
- طرح‌هایی که پس از عملکرد فنی، تغییری ظاهری نداشته باشند.
- طرح‌هایی که قابل ساخت در مکان دیگری نباشد.
- طرح‌هایی که شکل ثابت ندارند.
- قسمتی از یک طرح که به تنهایی مفهومی ندارد.
- طرح‌هایی که عیناً در طبیعت وجود دارند.
- اشکال هندسی.
- طرح‌هایی که به الکتریسیته وابسته هستن.
مدارک و شرایط مورد نیاز برای ثبت طرح صنعتی
در ادامه به بررسی کامل مدارک و شرایط مورد نیاز برای ثبت طرح صنعتی پرداخته‌ایم.
تکمیل دو نسخه اظهارنامه طرح صنعتی
اظهارنامه باید در فرم مخصوص و به زبان فارسی تنظیم شود. زمانی که تاریخ مشخص می‌شود، متقاضی باید آن را امضا کند. اگر اسناد مربوط به اظهارنامه به زبان فارسی نباشد، ارائه اصل مدارک با ترجمه فارسی آن الزامی است. اگر ترجمه مدارک برای متقاضی امکان پذیر نباشد، می‌تواند خلاصه آن را به صورت فارسی ضمیمه کند.
مرجع ثبت در صورت لزوم می تواند در جریان بررسی اظهارنامه، ترجمه رسمی مدارک مذکور را مطالبه کند.
اظهارنامه ثبت طرح صنعتی وفق ماده 70
- اسم، نشانی، کدپستی، شماره ملی، تابعیت و سمت متقاضی یا نماینده قانونی وی و در صورتی که متقاضی شخص حقوقی است.
- ذکر نام، نوع فعالیت، اقامتگاه، محل و شماره ثبت، تابعیت، مرکز اصلی و هر شناسه دیگر الزامی است.
- اسم، اقامتگاه و کدپستی شخص یا اشخاصی که صلاحیت دریافت ابلاغ‌ها در ایران را دارند، در صورتی که متقاضی مقیم ایران نباشد.
- اسم و اقامتگاه طراح در صورتی که متقاضی همان طراح نباشد.
- ذکر کالا و طبقه ای که متقاضی درخواست ثبت طرح برای آن را دارد.
- تاریخ، محل و شماره اظهارنامه یا گواهینامه طرح صنعتی در خارج، در صورت درخواست حق تقدم.
- تعیین ضمائم
تبصره‌های مربوط به ثبت طرح صنعتی
- اگر اظهارنامه و اسنادی که به اشخاص حقوقی مربوط است تسلیم شود، تمامی اشخاص مجاز باید اظهارنامه را امضا کنند.
- اگر متقاضی در ایران حضور نداشته باشد، اسم و نشانی آن فرد باید هم به صورت فارسی و هم به صورت لاتین نوشته شود و با همان حروف ثبت و سپس آگهی شود.
- زمانی که طرح صنعتی ارائه داده شده توسط شما دو بعدی باشد، باید 5 نمونه از طرح را به صورت ترسیم شده، به عنوان نمونه ارائه دهید.
- در صورتی که طرح صنعتی شما 3 بعدی باشد، باید 5 نمونه از شکل یا تصویر یا 5 نمونه از طرح رسم شده، به عنوان نمونه ارائه شود.
- اگر طرح صنعتی سه بعدی باشد، باید ماکتی را در کنار اظهارنامه ارائه دهید.
مشخصات ماکت: اندازه ماكتی كه متقاضی از مدل طرح خود ارائه می‌دهد، باید حداكثر 20×20×20 سانتی متر و وزن آن حداكثر 2 کیلوگرم است و از ماده‌ای بادوام و غیر فاسد شدنی باشد.
- اگر طراح نخواهد نامش ذکر شود باید یک درخواست کتبی مبنی بر عدم اسم طراح به صورت اسکن شده در پرونده الکترونیکی ارائه دهد.
- رسید مربوط به پرداخت هزینه اظهارنامه و در صورتی که اظهارنامه شامل دو یا چند طرح صنعتی است.
- مدارک مربوط به حق تقدم که باید همزمان با تسلیم اظهارنامه یا حداکثر ظرف 15 روز از آن تاریخ تسلیم شود.
ارتباط درخواست حق تقدم با ثبت طرح صنعتی
اگر متقاضی بنابر ماده 9 قانون، درخواست حق تقدم کرده باشد، هنگام تقاضای ثبت طرح صنعتی باید درخواست خود به مرجع ثبت تسلیم نماید. این درخواست باید با توجه به موارد زیر ارائه شود:
- تاریخ و شماره اظهارنامه اصلی
- طبقه بندی بین المللی مرتبط با اظهارنامه اصلی
- کشور یا کشورهایی که اظهارنامه اصلی در آن جا تسلیم شده است و چنانچه اظهارنامه منطقه ای یا بین المللی مبنای حق تقدم باشد؛ ذکر ماخذ آن.
- تاریخ اظهارنامه همان تاریخ تسلیم آن به اداره مالکیت صنعتی است.
مشروط بر این که در زمان تسلیم، اظهارنامه حاوی کلیه اطلاعاتی باشد که شناسایی متقاضی و همچنین نمایش گرافیکی کالای متضمن طرح صنعتی را میسر سازد.
- در صورتی که متقاضی مدعی دو یا چند اظهارنامه پیشین باشد، مدت حق تقدم از زمان مقدم‌ترین آنها محاسبه می‌شود.
- مدارک نمایندگی، در صورتی که تقاضا توسط نماینده قانونی به عمل آید.
شرایط و مشخصات فنی تصاویر ارسالی برای ثبت طرح صنعتی
- سایز تصاویر حداکثر A4 باشد وحتماَ به صورت عمودی اسکن شود.
- در تصویر ارسالی طرح باید در یک زمینه ساده، به حالتی که به راحتی قابل مشاهده باشد.
- تصویر کالا باید رنگی باشد و حداکثر حجم آن 500KB باشد.
- فرم اظهارنامه ثبت طرح صنعتی باید تکمیل شود.
- مدارك هویت متقاضی باید ارائه شود. برای اشخاص حقیقی کپی شناسنامه و کپی کارت ملی و برای اشخاص حقوقی آخرین روزنامه رسمی دلیل مدیریت کپی شناسنامه و کارت ملی صاحبان امضا
- در صورتی که تقاضا توسط نماینده قانونی (وکیل، دارنده یا دارندگان حق امضا برای اشخاص حقوقی و …) به عمل آید مدارک آن ضمیمه گردد.
- مدارک مثبت هویت طراح که شامل کپی شناسنامه و کارت ملی طراح می‌شود.
- ارائه نمونه از طرح صنعتی مورد درخواست برای ثبت.
ثبت طرح صنعتی، بخشی از حقوق مالکیت معنوی
ثبت طرح صنعتی بخشی از مالکیت معنوی است که به ویژه به جنبه‌های ظاهری محصولات و طراحی‌ها مرتبط است و از طریق ثبت، حقوق انحصاری به مالک آن اعطا می‌کند. حقوق مالکیت معنوی به حقوقی گفته می‌شود که از تراوشات مغزی انسان ناشی شده است. جنبه ابتکاری داشته، قانون به مالک آن (ثبت کننده) حق استفاده انحصاری برای مدت معین می‌دهد و دارای ارزش اقتصادی، قابلیت خرید و فروش داشته، در عین حال موضوع آن عینی نباشد. برای این حق بعضی از اساتید علم حقوق از نام “مالکیت‌های فکری” استفاده می‌کنند چون منشاء این حقوق را فکر و اندیشه انسان می‌دانند اما برخی دیگر واژه “مالکیت معنوی”را مناسب تر می‌دانند.
بنظر می‌رسد مالکیت معنوی درست‌تر باشد چون همه جنبه‌های این حقوق مستقیماً از فکر و اندیشه انسان ناشی نمی‌شود؛ اما وجه مشترک همه آنها فقط مادی نبودن آنها است (غیر قابل لمس) که در یک زیر مجموعه قرار داده شده‌اند. از طرفی اموال مادی (قابل لمس) به وجود مالک آن وابسته نیست. یعنی توسط مالک بوجود نیامده بلکه قبل از مالک، آن مال وجود داشته، شاید در تملک شخص دیگری بوده است، اما اموال معنوی وجود آن وابسته به وجود پدید آورنده آن است و یعنی اگر پدید آورنده آن وجود نداشت قطعاً آن مال در آن زمان و آن مکان پدید نمی آمد یا قابل ارتقاء و تکمیل توسط اشخاص دیگر هم نبود.
انواع حقوق مالکیت معنوی
- مالکیت صنعتی
نشان جغرافیایی
نام تجاری
طرح‌های صنعتی
حقوق نرم افزار
علائم تجاری
مدارهای یکپارچه
اسرار تجاری
اختراعات
مدلهای مصرفی
حقوق مالکیت معنوی به دو بخش حقوق مالکیت صنعتی و حقوق ادبی هنری تقسیم می‌شود.
- مالکیت ادبی هنری
- عامل مهمی برای توسعه پایدار.
- عامل موثر برای جلب سرمایه گذاری خارجی.
- زمینه ساز انتقال تکنولوژی.
- ایجاد انگیزه برای تحقیقات و نوآوری.
- جلوگیری از افشا و باعث پیشرفتهای تکنولوژی و نوآوری.
- جلوگیری از فعالیتهای تکراری موازی کاری.
- پایه گذاری بستر غالب برای یک صنعت پویا و پیشرفته… .
- خلاقیتی
- اختراعات.
- طرح‌های صنعتی.
- مدلهای مصرفی.
- حقوق نرم افزار.
- مدارهای یکپارچه.
- اسرار تجاری.
- تجاری
- علائم تجاری.
- نشان جغرافیایی.
- نام تجاری.
- اسرار تجاری.
بروزرسانی شده در تاریخ 1403/07/02 ساعت 06:26