ثبت اختراع یکی از مهم‌ترین اقدامات برای حفظ حقوق مادی و معنوی مخترعان و نوآوران است. زمانی که ایده یا محصولی جدید خلق می‌کنید، ثبت اختراع به شما کمک می‌کند تا از سرقت یا سوءاستفاده دیگران جلوگیری کنید و انحصار بهره‌برداری از آن را در اختیار داشته باشید.
فرآیند ثبت اختراع نیازمند آشنایی کامل با قوانین مالکیت فکری، تهیه مدارک تخصصی و پیگیری دقیق مراحل اداری است. در این مسیر، داشتن یک مشاور یا شرکت متخصص، می‌تواند دغدغه‌های شما را کاهش دهد. آوا حساب با ارائه خدمات مشاوره‌ای و اجرایی، راهنمایی مطمئن برای ثبت اختراع فوری شما خواهد بود.
فرم درخواست ثبت اختراع با آوا حساب
نو بودن اختراع
یکی از مهم‌ترین شرایط ثبت اختراع این است که ایده یا محصول شما جدید باشد و مشابه آن قبلاً در هیچ کجای دنیا ثبت نشده باشد. این ویژگی که به آن Prior Art هم گفته می‌شود، تضمین می‌کند اختراع شما منحصربه‌فرد بوده و در دانش فنی قبلی، سابقه‌ای برای آن وجود ندارد.
داشتن گام ابتکاری
اختراع علاوه بر جدید بودن، باید گام ابتکاری داشته باشد؛ یعنی ایده‌ای تازه ارائه دهد که فردی با دانش متوسط در آن حوزه نتواند به‌راحتی به آن برسد. این شرط نشان می‌دهد اختراع شما صرفاً کپی یا ترکیب ساده اختراعات قبلی نیست، بلکه در عمل مشکل خاصی را حل می‌کند.
داشتن کاربرد عملی
برای ثبت اختراع، اختراع باید قابلیت استفاده در صنعت یا تولید را داشته باشد. اگر ایده صرفاً در حد یک نظریه باقی بماند و نتوان آن را عملی کرد، شرایط ثبت اختراع را ندارد. درواقع باید بتوان آن را تولید کرد یا در فرآیندی صنعتی به‌کار برد.
عدم مغایرت با قوانین و اخلاقیات
برخی موضوعات اساساً قابل ثبت نیستند؛ مانند نظریه‌های علمی، روش‌های ریاضی، برخی نرم‌افزارها بدون اثر فنی، گونه‌های گیاهی یا حیوانی خاص و هر آنچه مخالف نظم عمومی یا اخلاقیات باشد. این موضوع در قوانین اکثر کشورها دیده می‌شود و باید حتماً رعایت شود.
در کنار آگاهی از این شرایط، همکاری با یک شرکت معتبر در زمینه ثبت شرکت و مالکیت فکری مانند آوا حساب می‌تواند مسیر ثبت ایده شما را مطمئن‌تر کند.
مراحل ثبت اختراع در ایران چگونه است؟ برای موفقیت در فرایند ثبت اختراع، باید مراحل قانونی و اجرایی آن را با دقت طی کنید. در ادامه، مراحل ثبت اختراع در ایران را به‌صورت گام‌به‌گام و به زبان ساده توضیح می‌دهیم تا دید روشنی از روند ثبت اختراع داشته باشید. مراحل ثبت اختراع داخلی
ایجاد حساب کاربری در سایت ثبت اختراع
نخستین گام در نحوه ثبت اختراع، ساخت حساب کاربری در سامانه ثبت اختراع است. متقاضی باید وارد سایت ثبت اختراع به نشانی iripo.ssaa.ir شود و از منوی اصلی گزینه «ثبت‌نام متقاضی/ ورود اعضا» را انتخاب کند. پس از تکمیل فرم‌های ثبت‌نام، یک حساب اختصاصی خواهید داشت که از طریق آن تمام امور و مکاتبات پیگیری می‌شود.
تکمیل ثبت‌نام متقاضی
در ادامه‌ی مراحل ثبت اختراع، باید نوع متقاضی مشخص شود. اگر فردی حقیقی هستید، گزینه مربوط به شخص حقیقی، مالک یا مخترع را انتخاب کنید. برای شرکت‌ها و موسسات، گزینه شخص حقوقی انتخاب می‌شود. در این مرحله باید اطلاعات شخصی و سازمانی به‌طور کامل و دقیق وارد شود تا فرایند ثبت بدون نقص انجام شود.
افزودن سایر مخترعین (در صورت وجود)
یکی از نکات مهم در مراحل ثبت اختراع در ایران، همکاری میان چند مخترع است. اگر اختراع شما حاصل تلاش گروهی باشد، هر مخترع باید به‌صورت جداگانه در سامانه ثبت‌نام کند. سپس یکی از افراد از طریق حساب کاربری‌اش سایر همکاران را به پرونده اضافه می‌کند تا همه مخترعین در ثبت اختراع سهیم باشند.
تکمیل اطلاعات شخصی و ارتباطی
در روند ثبت اختراع فوری، تکمیل دقیق اطلاعات هویتی و ارتباطی اهمیت بالایی دارد. اطلاعات شما با سامانه ثبت احوال تطبیق داده می‌شود، پس باید کد ملی، شماره همراه و کد پستی صحیح وارد شود. شماره موبایل باید به نام خود فرد باشد تا ابلاغ‌ها و اطلاع‌رسانی‌ها بدون مشکل انجام شود. این مرحله به کاهش خطاهای بعدی کمک می‌کند.
ثبت اظهارنامه و پیگیری پیامکی
پس از ثبت اطلاعات، باید اظهارنامه اختراع را تکمیل و ارسال کنید. تمام اطلاع‌رسانی‌های مربوط به مراحل ثبت اختراع در ایران از طریق پیامک انجام می‌شود. متقاضی باید عدد مشخص‌شده (مثلاً ۵) را به شماره تعیین‌شده پیامک کند تا در جریان وضعیت پرونده خود قرار بگیرد.
انتخاب نوع درخواست و مدارک تکمیلی
در این مرحله باید مشخص کنید اختراع شما به چه حوزه‌ای تعلق دارد و مدارک مرتبط را آپلود کنید. صحت مدارک در این بخش بسیار مهم است. در صورتی‌که نقصی در پرونده باشد، از طریق سامانه اطلاع‌رسانی می‌شود. برخی متقاضیان همزمان با این مرحله، اقدام به اخذ کارت بازرگانی یا ثبت برند می‌کنند تا روند تجاری‌سازی اختراعشان تسهیل شود.
حالا که متوجه شدیم چگونه ثبت اختراع کنیم، اگر در هر بخش از مسیر نیاز به مشاوره داشتید، می‌توانید از خدمات شرکت‌های متخصص بهره بگیرید تا فرایند شما بدون مشکل انجام شود
با ثبت برند در مقابل تقلب و سواستفاده از نام تجاری خود مقاومت کنید!
برای دریافت گواهی ثبت اختراع باید مدارک مشخصی را طبق الزامات اداره ثبت اختراع آماده و ارائه کنید. در ادامه فهرست این مدارک را مشاهده می‌کنید:
اظهارنامه اختراع یک سند رسمی و جزو اوراق بهادار است که باید آن را از واحد فروش اوراق بهادار در اداره کل ثبت شرکت‌ها تهیه کنید. این برگه‌ها باید به زبان فارسی، بدون لاک‌گرفتگی، خط‌خوردگی یا پارگی تنظیم شوند. اطلاعات متقاضی به‌طور کامل و صحیح ثبت گردد و در صورت نبودن مخترع به‌عنوان متقاضی، مدارک اثبات سمت قانونی ضمیمه شود. ادعاها باید گویا، مختصر و همراه توصیف باشند.
طبق ماده ۱۰ آیین‌نامه اجرایی، توصیف اختراع باید دقیق، کامل و همراه جزئیات باشد. عنوان اختراع همان عنوان درج‌شده در اظهارنامه است. زمینه فنی، اهداف، دانش پیشین، مشکل فنی و راه‌حل ارائه شده باید به روشنی توضیح داده شود. نقشه‌ها، نمودارها و مزایا شفاف بیان شوند. همچنین، کاربرد اختراع و حداقل یک روش اجرایی برای پیاده‌سازی آن ذکر شود تا ارزیابی فنی به‌درستی انجام گردد.
مطابق ماده ۱۱، ادعاهای اختراع باید عناصر فنی را که حمایت قانونی از آن‌ها درخواست می‌شود، مشخص کنند. هر اختراع می‌تواند یک یا چند ادعا داشته باشد. این ادعاها باید صریح، منطقی و در محدوده اطلاعات افشاشده باشند. تعداد ادعاها معقول باشد، ویژگی‌های فنی مثبت را بیان کند و از کلی‌گویی یا خروج از محدوده توصیف اختراع خودداری شود.
طبق مواد ۱۳ و ۱۴، خلاصه توصیف باید بین ۷۰ تا ۲۰۰ کلمه باشد و صرفاً اطلاعات کلیدی اختراع را بیان کند. در صورت لزوم، می‌توان از فرمول‌های شیمیایی یا معادلات ریاضی استفاده کرد. این بخش باید به خواننده دید کلی و سریع از ماهیت اختراع بدهد تا بدون نیاز به بررسی کامل توصیف، ایده اصلی را درک کند.
اگر نقشه‌ها یا نمودارها بخشی از اظهارنامه هستند، باید روی کاغذ بادوام A4، با خطوط پررنگ مشکی و بدون رنگ ترسیم شوند. رعایت حاشیه‌ها الزامی است (بالا و راست ۲.۵ سانتی‌متر، چپ ۱.۵ سانتی‌متر، پایین ۱ سانتی‌متر). نقشه‌ها باید واضح، دارای مقیاس، عمودی و با نشانه‌های خوانا باشند. تمام علائم باید در متن توصیف ارجاع داده شوند.
برای اشخاص حقیقی، کپی شناسنامه و کارت ملی لازم است. اشخاص حقوقی باید آخرین روزنامه رسمی، آگهی تغییرات و مدارک هویتی صاحبان امضا را ارائه دهند. در صورت درخواست عدم ذکر نام مخترع، باید فرم مربوطه تکمیل شود. همچنین، مدارک حق تقدم همزمان با تسلیم اظهارنامه یا حداکثر ۱۵ روز بعد ارائه گردد و هزینه‌های قانونی پرداخت شود.
شرکتتان را ثبت کنید و از حمایت قانونی برای هویت تجاری خود بهره‌مند شوید!
مدت زمان ثبت اختراع و اعتبار آن، مسئله‌ای مهم برای مخترعان است که باید پیش از اقدام به ثبت اختراع فوری به آن توجه کنند. برخلاف تصور رایج، ثبت اختراع یا همان پتنت، همیشگی نیست و پس از مدتی اعتبار آن به پایان می‌رسد. طبق قوانین ثبت اختراع ایران، اعتبار پتنت‌های صادره ۲۰ سال از تاریخ تسلیم اظهارنامه خواهد بود. این یعنی اگر به‌موقع اظهارنامه خود را ثبت کنید، می‌توانید تا دو دهه از حقوق انحصاری اختراع بهره‌مند شوید.
البته توجه داشته باشید که در این مدت باید سالانه هزینه‌ای تحت عنوان هزینه نگهداری پرداخت شود تا اعتبار پتنت تمدید شود؛ در غیر این‌صورت اعتبار ثبت اختراع باطل می‌شود و اختراع شما وارد مالکیت عمومی می‌شود. در برخی کشورها مانند آمریکا، مدت اعتبار می‌تواند تا ۱۷ سال پس از صدور باشد. اگر از حق تقدم استفاده کنید، این مدت می‌تواند یک سال دیگر هم افزایش یابد.
هزینه ثبت اختراع در ایران موضوعی است که بسیاری از مخترعان قبل از اقدام به ثبت، درباره آن پرس‌وجو می‌کنند. در واقع، ثبت اختراع رایگان نیست و اگر جایی ادعا می‌شود ثبت شرکت رایگان یا ثبت اختراع بدون هزینه انجام می‌شود، بیشتر تبلیغاتی گمراه‌کننده است. هزینه ثبت اختراع به عوامل مختلفی بستگی دارد؛ از جمله تعداد صفحات اظهارنامه، تعداد ادعاها، وجود نقشه‌ها، هزینه‌های انتشار آگهی در روزنامه رسمی و همچنین دستمزد وکیل یا موسسه‌ای که خدمات ثبت را انجام می‌دهد.
علاوه‌بر این، برخی هزینه‌های جانبی مانند ترجمه مدارک یا هزینه‌های نگهداری سالانه هم باید در نظر گرفته شوند. برای اینکه درگیر هزینه‌های پنهان و غیرشفاف نشوید، بهتر است با یک مجموعه معتبر کار کنید. آوا حساب با ارائه خدمات شفاف و تخصصی در زمینه ثبت اختراع و ثبت شرکت، خیال شما را از بابت هزینه‌ها راحت می‌کند. اگر می‌خواهید اختراع خود را با هزینه منطقی و بدون دردسر ثبت کنید، می‌توانید همین حالا با کارشناسان آوا حساب مشورت کنید.
اگر به دنبال ثبت اختراع فوری و بدون دردسر هستید، انتخاب یک مشاور متخصص اهمیت زیادی دارد. بسیاری از متقاضیان در مسیر ثبت اختراع ایران به دلیل ناآگاهی از قوانین، با مشکلاتی مانند رد اظهارنامه یا طولانی‌شدن روند ثبت مواجه می‌شوند. تیم آوا حساب با تجربه و تخصص در این حوزه، خدمات مشاوره ثبت اختراع را با هزینه‌ای مناسب و شفاف ارائه می‌دهد تا مسیر ثبت را برای شما ساده‌تر کند. کارشناسان آوا حساب، از آماده‌سازی مدارک و تنظیم اظهارنامه تا پیگیری روند ثبت در اداره مالکیت معنوی در کنار شما هستند و در تمام مراحل، نکات حقوقی و فنی لازم را به شما آموزش می‌دهند. اگر به فکر ثبت سریع و اصولی ایده ارزشمندتان هستید، آوا حساب بهترین همراه شماست.
سوالات متداول
ثبت اختراع فرآیندی قانونی برای حفاظت از ایده یا محصول جدید شماست که به شما حق انحصاری استفاده و بهره‌برداری از آن را می‌دهد و جلوی کپی‌برداری دیگران را می‌گیرد.
اختراعاتی که نوآورانه، دارای گام ابتکاری و کاربرد صنعتی باشند و در لیست موارد غیرقابل ثبت (مثل تئوری‌های علمی یا کشفیات طبیعت) نباشند، قابل ثبت هستند.
در ایران اعتبار ثبت اختراع از تاریخ تسلیم اظهارنامه تا ۲۰ سال برقرار است و نیاز به تمدید و پرداخت هزینه‌های سالانه دارد.
بله. در صورت وجود چند مخترع، همه افراد باید به عنوان مالک اختراع در اظهارنامه معرفی شوند.
