شرکت مدنی چیست؟ شرکت مدنی شرکتی است که در آن افراد به‌طور مشترک و بر اساس قرارداد به انجام یک فعالیت خاص می‌پردازند. شرکت مدنی ریشه در اصول سنتی حقوقی دارد. این شرکت به‌جای ایجاد شخصیت حقوقی مستقل، بر اساس اجتماع حقوق و منافع مشترک میان چند مالک در چارچوب قانون مدنی شکل می‌گیرد.
این نوع شرکت بر پایه‌ی اصل اشاعه مالکیت استوار بوده و به طور مستقیم به توانایی شرکا در تصمیم‌گیری مشترک و مدیریت جمعی دارایی‌ها وابسته است. مجموعه آواحساب به‌عنوان یکی از شرکت‌های معتبر در زمینه مشاوره و خدمات مالی، می‌تواند به شما کمک کند تا درک بهتری از مفاهیم حقوقی و مالی مرتبط با شرکت‌های مدنی داشته باشید و به‌راحتی در مسیر راه‌اندازی و مدیریت چنین شرکت‌هایی گام بردارید.
اما تفاوت آن با شرکت تجاری چیست؟ برخلاف شرکت‌های تجاری که با هدف سودآوری گسترده و برخورداری از ساختار سازمان‌یافته تأسیس می‌شوند، شرکت مدنی برای اهدافی مانند حفظ و بهره‌برداری مشترک از اموال یا انجام فعالیت‌های محدود غیر تجاری طراحی شده است. در ادامه به توضیحات کاملی در این باره می‌پردازیم که شرکت مدنی چیست و چه ویژگی‌هایی دارد؟
تعریف شرکت مدنی
در تعریف شرکت مدنی چیست؟ می‌توان گفت این مدل از ثبت شرکت، به‌نوعی از شرکت‌ها گفته می‌شود که در آن شرکا بدون تشکیل شخصیت حقوقی مستقل، سرمایه‌ها یا دارایی‌های خود را برای دستیابی به یک هدف مشترک جمع می‌کنند.
این نوع شرکت برخلاف شرکت‌های تجاری، تابع قوانین مدنی است و صرفاً مجموعه‌ای از روابط حقوقی میان افراد است که به ایجاد یک “شخصیت حقوقی” نمی‌انجامد.
به تعبیر دقیق‌تر، شرکت مدنی مجموعه‌ای است که در آن مالکیت مال میان شرکا توزیع می‌شود، به‌گونه‌ای که هر شریک نسبت به سهم خود در کل دارایی‌ها دارای حق است. اعمال تصرف در اموال مشترک نیازمند رضایت تمامی شرکا بوده و مدیریت آن معمولاً بر اساس توافق میان شرکا صورت می‌گیرد. این نوع شرکت برای فعالیت‌هایی مناسب است که نیازی به سازمان‌دهی حقوقی پیچیده یا هویت حقوقی مستقل ندارند، مانند شراکت در اموال، انجام پروژه‌های خاص، یا اجرای فعالیت‌های محدود و غیرتجاری.
شرکت‌های مدنی بیشتر بر مبنای اصول قراردادی و قواعد کلی قانون مدنی عمل می‌کنند و مسئولیت شرکا در قبال تعهدات شرکت، مستقیماً و به‌تناسب سهم آن‌ها است. به همین دلیل، این شرکت‌ها بیشتر در روابط حقوقی خصوصی و سنتی کاربرد دارند و کمتر برای کسب‌وکارهای گسترده یا تجاری مورد استفاده قرار می‌گیرند.
اگر نیاز به ثبت شرکت در تهران از جمله شرکت‌های مدنی، تجاری و… دارید، می‌توانید مجموعه آواحساب را برای این منظور انتخاب کنید.
معرفی انواع شرکت‌های مدنی
شرکت مدنی در نظام حقوقی ایران، بر اساس ماده 571 قانون مدنی تعریف شده است. این نوع شرکت‌ها به دلیل عدم برخورداری از شخصیت حقوقی مستقل و محدود شدن به روابط قراردادی و قوانین مدنی، به‌ویژه در فعالیت‌های غیرتجاری و خصوصی، اهمیت خاصی دارند. بر مبنای نوع فعالیت و هدف شرکا، شرکت مدنی می‌تواند اشکال مختلفی داشته باشد. پاسخ به سوال انواع شرکت‌های مدنی چیست؟ موارد زیر را شامل می‌شود:
- شرکت عقدی: این شرکت از انواع شرکت مدنی بر اساس توافق و قرارداد بین شرکا شکل می‌گیرد و معمولاً هدف آن تقسیم سود از بهره‌برداری از اموال مشاع است.
- شرکت اختیاری: این نوع شرکت از انواع شرکت مدنی با رضایت و قصد مشترک شرکا برای تجمیع اموال یا فعالیت مشترک ایجاد می‌شود.
- شرکت‌های مدنی قهری: شرکت‌های مدنی قهری بدون نیاز به توافق شرکا و در نتیجه ارث یا حکم قانونی شکل می‌گیرد، مانند شراکت وراث در دارایی‌های مشاع متوفی.
- شرکت اموال: در این نوع، دارایی‌ها یا اموال مشاع، موضوع شراکت است و شرکا مالکیت مشاع نسبت به این اموال دارند.
- شرکت اعمال: مبتنی بر انجام فعالیت یا خدمات مشترک توسط شرکا، بدون نیاز به تجمیع اموال، مانند همکاری چند فرد متخصص برای یک پروژه خاص.
- شرکت حقوق: به شراکتی اطلاق می‌شود که در آن حقوق مشاع (نه اموال عینی) میان شرکا تقسیم و مدیریت می‌شود، مانند حقوق مالکیت فکری مشترک.
همچنین در کنار ثبت شرکت اگر نیاز به ثبت برند دارید آواحساب می‌تواند این کار را در کوتاه‌ترین زمان و با قیمت مناسب انجام دهد.
ویژگی‌های شرکت مدنی
شرکت مدنی به‌عنوان یکی از انواع شرکت‌ها در حقوق ایران، ویژگی‌هایی متمایز از شرکت‌های تجاری دارد که ریشه در ماهیت غیر تجاری آن و قواعد حاکم بر آن در قانون مدنی دارد. مشخصه‌های شرکت مدنی، چارچوب حقوقی و عملیاتی این نوع شرکت را تعریف می‌کنند و بر نحوه تعامل و مسئولیت شرکا تأثیر می‌گذارند.
ویژگی‌های شرکت مدنی بدین شکل است:
- عدم داشتن شخصیت حقوقی مستقل
- تشکیل بر اساس مالکیت مشاع
- تصمیم‌گیری مشترک توسط شرکا
- تابعیت از قانون مدنی
- نبود مسئولیت محدود برای شرکا
- الزام به توافق شرکا در تصرف اموال مشترک
- تقسیم سود و زیان به‌تناسب سهم شرکا
- انعطاف‌پذیری در نحوه مدیریت
- محدودیت در اهداف تجاری
- قابلیت تشکیل اختیاری یا قهری
در ادامه تفاوت شرکت مدنی با تجاری را بررسی می‌کنیم که می‌تواند برای شما سوال مهمی باشد.
تفاوت بین شرکت‌های مدنی و تجاری
تفاوت شرکت تجاری و مدنی در ماهیت حقوقی، هدف و قوانین حاکم بر آن‌ها نهفته است. شرکت مدنی بر پایه اجتماع حقوق مالکین متعدد در دارایی‌های مشاع شکل می‌گیرد و تابع قانون مدنی است، درحالی‌که شرکت تجاری به‌عنوان یک شخصیت حقوقی مستقل، برای انجام فعالیت‌های تجاری با هدف سودآوری تأسیس شده و تحت قوانین تجارت عمل می‌کند.
در شرکت مدنی، دارایی‌ها به‌صورت مشاع میان شرکا باقی می‌ماند و تصمیم‌گیری در خصوص آن‌ها نیازمند رضایت همه شرکا است، اما در شرکت تجاری دارایی‌ها به شخصیت حقوقی شرکت منتقل شده و مدیریت آن بر عهده مدیران منتخب قرار دارد.
همچنین، مسئولیت شرکا در شرکت مدنی معمولاً نامحدود و متناسب با سهم آن‌ها در مالکیت است، در وضعیتی که در برخی از شرکت‌های تجاری مانند شرکت با مسئولیت محدود یا سهامی، مسئولیت شرکا به سرمایه آورده‌شده محدود می‌شود. این تفاوت‌ها شرکت مدنی را بیشتر برای مشارکت‌های خصوصی و محدود مناسب می‌کند، درحالی‌که شرکت تجاری ابزار کارآمدی برای فعالیت‌های گسترده اقتصادی محسوب می‌شود.