شرکت مدنی یکی از ساده‌ترین اشکال شراکت در قوانین ایران است که زمانی شکل می‌گیرد که دو یا چند نفر سرمایه، مال یا تخصص خود را با هدف انجام فعالیتی مشترک و تقسیم سود و زیان، کنار یکدیگر قرار دهند. در بررسی تفاوت شرکت مدنی و تجاری باید توجه داشت که شرکتهای تجاری تحت نظارت قانون تجارت ثبت میشوند و فعالیتهای آن‌ها جنبه بازرگانی دارد، در حالی که شرکتهای مدنی زیرمجموعه قانون مدنی هستند و بیشتر برای انجام فعالیتهای غیرتجاری یا تخصصی شکل می‌گیرند.
اگر قصد دارید اطلاعات دقیق‌تری درباره نحوه تشکیل، مزایا، معایب و ثبت این نوع شرکتها داشته باشید، می‌توانید از مشاوره کارشناسان مجموعه آوا حساب بهره‌مند شوید. این مجموعه با تجربه‌ای گسترده در حوزه ثبت شرکت، برند و مشاوره مالی، آماده راهنمایی شما در مسیر تصمیم‌گیری و اقدام برای راه‌اندازی یا ثبت شرکت از جمله شرکت مدنی است. در ادامه این مطلب با معرفی شرکت مدنی همراه ما باشید.
تعریف شرکت مدنی
شرکت مدنی چیست؟ شرکت مدنی به‌نوعی از شرکتها گفته می‌شود که در آن شرکا بدون تشکیل شخصیت حقوقی مستقل، سرمایه‌ها یا دارایی‌های خود را برای دستیابی به یک هدف مشترک جمع می‌کنند. این نوع شرکت برخلاف شرکتها تجاری، تابع قوانین مدنی است و صرفاً مجموعه‌ای از روابط حقوقی میان افراد است که به ایجاد یک شخصیت حقوقی نمی‌انجامد.
به تعبیر دقیق‌تر، شرکت مدنی مجموعه‌ای است که در آن مالکیت مال میان شرکا توزیع می‌شود، به‌گونه‌ای که هر شریک نسبت به سهم خود در کل دارایی‌ها دارای حق است. اعمال تصرف در اموال مشترک نیازمند رضایت تمامی شرکا بوده و مدیریت آن معمولاً بر اساس توافق میان شرکا صورت می‌گیرد. این نوع شرکت برای فعالیت‌هایی مناسب است که نیازی به سازمان‌دهی حقوقی پیچیده یا هویت حقوقی مستقل ندارند، مانند شراکت در اموال، انجام پروژه‌های خاص، یا اجرای فعالیتهای محدود و غیرتجاری.
شرکتهای مدنی بیشتر بر مبنای اصول قراردادی و قواعد کلی قانون مدنی عمل می‌کنند و مسئولیت شرکا در قبال تعهدات شرکت، مستقیماً و به‌تناسب سهم آن‌ها است. به همین دلیل، این شرکتها بیشتر در روابط حقوقی خصوصی و سنتی کاربرد دارند و کمتر برای کسب‌وکارهای گسترده یا تجاری مورد استفاده قرار می‌گیرند.
اگر نیاز به ثبت انواع شرکت از جمله شرکتهای مدنی، تجاری و… دارید، می‌توانید مجموعه آواحساب را برای این منظور انتخاب کنید. همچنین اگر نمی‌دانید شرکت تجاری چیست، می‌توانید به سایر مقالات آوا حساب مراجعه کنید.
معرفی انواع شرکتهای مدنی
شرکت مدنی در نظام حقوقی ایران، بر اساس ماده 571 قانون مدنی تعریف شده است. این نوع شرکتها به دلیل عدم برخورداری از شخصیت حقوقی مستقل و محدود شدن به روابط قراردادی و قوانین مدنی، به‌ویژه در فعالیتهای غیرتجاری و خصوصی، اهمیت خاصی دارند. بر مبنای نوع فعالیت و هدف شرکا، شرکت مدنی می‌تواند اشکال مختلفی داشته باشد. پاسخ به سوال انواع شرکتهای مدنی چیست؟ شامل موارد زیر است:
- شرکت عقدی: این شرکت از انواع شرکت مدنی بر اساس توافق و قرارداد بین شرکا شکل می‌گیرد و معمولاً هدف آن تقسیم سود از بهره‌برداری از اموال مشاع است.
- شرکت اختیاری: این نوع شرکت از انواع شرکت مدنی با رضایت و قصد مشترک شرکا برای تجمیع اموال یا فعالیت مشترک ایجاد می‌شود.
- شرکتهای مدنی قهری: شرکتهای مدنی قهری بدون نیاز به توافق شرکا و در نتیجه ارث یا حکم قانونی شکل می‌گیرد، مانند شراکت وراث در دارایی‌های مشاع متوفی.
- شرکت اموال: در این نوع، دارایی‌ها یا اموال مشاع، موضوع شراکت است و شرکا مالکیت مشاع نسبت به این اموال دارند.
- شرکت اعمال: مبتنی بر انجام فعالیت یا خدمات مشترک توسط شرکا، بدون نیاز به تجمیع اموال، مانند همکاری چند فرد متخصص برای یک پروژه خاص.
- شرکت حقوق: به شراکتی اطلاق می‌شود که در آن حقوق مشاع (نه اموال عینی) میان شرکا تقسیم و مدیریت می‌شود، مانند حقوق مالکیت فکری مشترک.
همچنین در کنار ثبت شرکت اگر نیاز به ثبت برند دارید، آوا حساب این خدمات را در کوتاه‌ترین زمان و با قیمت مناسب انجام دهد.
تفاوت شرکت مدنی و تجاری چیست؟
تفاوت شرکت مدنی و تجاری، یکی از نکات مهمی است که در زمان انتخاب نوع فعالیت حقوقی باید به آن توجه کرد. تفاوت شرکتهای تجاری و مدنی نه تنها از نظر ساختار قانونی، بلکه از نظر هدف، مسئولیت شرکا، نوع فعالیت و ثبت نیز قابل بررسی است. در ادامه، به بررسی دقیق‌تر تفاوت شرکت مدنی و شرکت تجاری می‌پردازیم:
1. مبنای قانونی فعالیت
- شرکتهای مدنی بر اساس قانون مدنی شکل می‌گیرند و نیازی به ثبت رسمی در اداره ثبت شرکتها ندارند.
- شرکتهای تجاری بر پایه قانون تجارت اداره میشوند و ثبت آن‌ها الزامی است تا شخصیت حقوقی پیدا کنند.
2. شخصیت حقوقی
- شرکت مدنی فاقد شخصیت حقوقی مستقل از شرکاست؛ یعنی بدهی‌ها و دارایی‌ها به نام شرکا ثبت می‌شود.
- شرکت تجاری دارای شخصیت حقوقی مستقل است و می‌تواند به نام خود قرارداد ببندد یا طرف دعوا قرار بگیرد.
3. نوع فعالیت
- شرکتهای مدنی معمولاً برای فعالیتهای غیرتجاری، مانند کشاورزی، دامداری، وکالت یا پزشکی تشکیل میشوند.
- شرکتهای تجاری به‌منظور انجام فعالیتهای بازرگانی، تولیدی، صنعتی و خدماتی تشکیل می‌گردند.
4. نحوه ثبت
- شرکت مدنی نیاز به ثبت رسمی ندارد (مگر در موارد خاص مانند مشارکت در املاک).
- شرکت تجاری باید حتماً در اداره ثبت شرکتها به ثبت برسد تا معتبر باشد.
5. مسئولیت شرکا
- در شرکت مدنی شرکا به میزان سهم خود در سود و زیان مسئول هستند و بدهی‌های شرکت مستقیماً متوجه آن‌هاست.
- در شرکت تجاری نوع مسئولیت بسته به نوع شرکت (سهامی، با مسئولیت محدود و…) متفاوت است و گاهی محدود به آورده شرکا می‌شود.
در مجموع، شناخت دقیق تفاوت شرکت مدنی و تجاری به شما کمک می‌کند تا بر اساس نوع فعالیت خود، انتخاب درستی داشته باشید.
ویژگی‌های شرکت مدنی
شرکت مدنی به‌عنوان یکی از انواع شرکتها در حقوق ایران، ویژگی‌هایی متمایز از شرکتهای تجاری دارد که ریشه در ماهیت غیر تجاری آن و قواعد حاکم بر آن در قانون مدنی دارد. مشخصه‌های شرکت مدنی، چارچوب حقوقی و عملیاتی این نوع شرکت را تعریف می‌کنند و بر نحوه تعامل و مسئولیت شرکا تأثیر می‌گذارند. ویژگی‌های شرکت مدنی بدین شکل است:
- عدم داشتن شخصیت حقوقی مستقل
- تشکیل بر اساس مالکیت مشاع
- تصمیم‌گیری مشترک توسط شرکا
- تابعیت از قانون مدنی
- نبود مسئولیت محدود برای شرکا
- الزام به توافق شرکا در تصرف اموال مشترک
- تقسیم سود و زیان به‌تناسب سهم شرکا
- انعطاف‌پذیری در نحوه مدیریت
- محدودیت در اهداف تجاری
- قابلیت تشکیل اختیاری یا قهری
در نهایت اگر برای ثبت شرکت یا انتخاب ساختار حقوقی مناسب نیاز به مشاوره دارید، مجموعه آوا حساب با تجربه در ثبت شرکت و مشاوره حقوقی، آماده راهنمایی تخصصی به شماست.
سوالات متداول
بروزرسانی شده در تاریخ 1404/05/06 ساعت 13:52