تفاوت شرکت فرعی و وابسته چیست؟ تفاوت شرکت فرعی و وابسته برای ایجاد یک کسب‌وکار عموماً سوالی کلیدی برای افرادی است که قصد ثبت یک نام تجاری را دارند. در آواحساب، توضیحات تکمیلی را در این خصوص مرور خواهیم کرد. در دنیای کسب‌وکار و امور مالی، شرکت‌ها به دنبال گسترش فعالیت‌ها و نفوذ خود در بازارهای مختلف هستند. به این منظور، شرکت‌ها اغلب به دو روش برای ساختاردهی به واحدهای جدید و گسترش خود می‌پردازند: از طریق تأسیس شرکت‌های فرعی یا شرکت‌های وابسته.
تصور کنید که قصد ثبت شرکت در تهران را دارید، هر یک از این دو نوع شرکت دارای ویژگی‌ها، مزایا و محدودیت‌های خاص خود هستند که آن‌ها را از یکدیگر متمایز می‌کند. در ادامه تفاوت شرکت فرعی و وابسته را بیشتر بررسی خواهیم کرد.
شرکت فرعی چیست؟
شرکت فرعی (Subsidiary) شرکتی است که تحت کنترل کامل یا عمده‌ای از سوی یک شرکت مادر (Holding Company) قرار دارد. در این نوع ساختار، شرکت مادر می‌تواند اکثریت سهام شرکت فرعی را در اختیار داشته باشد که این میزان معمولاً بالای ۵۰٪ سهام شرکت فرعی است.
این مقدار به شرکت مادر امکان کنترل کامل در تصمیم‌گیری‌ها و استراتژی‌های مدیریتی شرکت فرعی را می‌دهد. بااین‌حال، شرکت فرعی همچنان به‌عنوان یک نهاد حقوقی مستقل از شرکت مادر فعالیت می‌کند و از نظر قانونی مسئولیت‌های خود را دارد.
ویژگی‌های شرکت فرعی:
- شرکت فرعی دارای یک هویت قانونی مستقل از شرکت مادر است. این بدین معنی است که در صورت بروز مشکلات قانونی یا ورشکستگی، شرکت فرعی به طور مستقیم مسئول خواهد بود و این مسئولیت به شرکت مادر انتقال پیدا نمی‌کند.
- شرکت فرعی به طور کامل تحت کنترل شرکت مادر است و تمام تصمیمات استراتژیک و عملیاتی می‌تواند از سوی شرکت مادر اتخاذ شود.
- شرکت‌های فرعی اغلب به‌عنوان وسیله‌ای برای گسترش فعالیت‌های شرکت مادر در بازارهای جدید یا بخش‌های مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرند.
- رابطه بین شرکت مادر و شرکت فرعی اغلب از نظر مالی و استراتژیک نزدیک و یکپارچه است.
شرکت وابسته چیست؟
شرکت وابسته (Affiliate) شرکتی است که رابطه‌ای مالی یا تجاری با یک شرکت دیگر دارد، اما این رابطه کمتر از حدی است که کنترل کامل یا اکثریتی بر آن داشته باشد. در این نوع شرکت‌ها، شرکت اصلی (مادر یا سرمایه‌گذار) ممکن است تنها بخشی از سهام شرکت وابسته را در اختیار داشته باشد، معمولاً کمتر از ۵۰٪ سهام. به‌این‌ترتیب، شرکت اصلی ممکن است توانایی تاثیرگذاری بر تصمیمات مهم شرکت وابسته را داشته باشد، اما نمی‌تواند کنترل کامل بر آن اعمال کند.
ویژگی‌های شرکت وابسته:
- شرکت وابسته هویت قانونی مستقل از شرکت مادر دارد و همانند شرکت فرعی، در صورت بروز مشکلات حقوقی یا مالی، خود مسئول پاسخگویی خواهد بود.
- شرکت وابسته به طور کامل تحت کنترل شرکت مادر نیست و شرکت مادر تنها در موارد خاص و از طریق هیئت‌مدیره یا دیگر کانال‌های رسمی می‌تواند تأثیرگذار باشد.
- این نوع از شرکت‌ها معمولاً در حوزه‌هایی فعالیت می‌کنند که شرکت مادر یا سرمایه‌گذار به طور کامل به آن‌ها اعتماد ندارد یا تمایل به کنترل کامل بر آن‌ها ندارد، اما همچنان می‌خواهد بخشی از منافع آن را دریافت کند.
- شرکت وابسته می‌تواند در صنایع یا بازارهای متفاوت از شرکت مادر فعالیت کند و استقلال بیشتری نسبت به شرکت فرعی دارد.
مقایسه جامع و کامل شرکت فرعی و وابسته
تفاوت شرکت فرعی و وابسته چیست؟ در پاسخ می‌توان گفت ثبت برند مبتنی بر این دو مورد نیز دارای یک سری تفاوت حقوقی است. فهم دقیق این تفاوت‌ها می‌تواند برای مدیران، سهام‌داران و مشاوران حقوقی و مالی اهمیت ویژه‌ای داشته باشد.
شرکت‌های فرعی و وابسته دو ساختار مختلف مالکیت و مدیریت هستند که هر کدام باتوجه‌به نیازهای خاص شرکت مادر به کار گرفته می‌شوند. تفاوت اصلی بین این دو نوع شرکت از جنبه‌های مختلف دیگری هم قابل‌بررسی است. اگر قصد اخذ کارت بازرگانی فوری را دارید، لازم است که حتماً در مورد تفاوت این دو رکن بدانید. تفاوت شرکت فرعی و وابسته به صورت زیر است:
تفاوت در مالکیت
اولین و شاید مهم‌ترین تفاوت شرکت فرعی با وابسته در میزان مالکیت شرکت مادر است. در شرکت‌های فرعی، شرکت مادر بیش از ۵۰٪ سهام را در اختیار دارد و در نتیجه، حق رأی در تصمیمات مهم به طور کامل یا عمده در اختیار شرکت مادر است.
از طرف دیگر، در شرکت وابسته، شرکت مادر درصد کمتری از سهام را در اختیار دارد و نمی‌تواند به طور کامل بر فرآیندهای تصمیم‌گیری نظارت داشته باشد. به‌عبارت‌دیگر، در شرکت وابسته، شرکت مادر فقط به‌عنوان یکی از سهام‌داران یا شرکای کلیدی شناخته می‌شود و نمی‌تواند به‌صورت مستقیم مدیریت شرکت را به عهده بگیرد.
تفاوت در کنترل مدیریتی
از آنجا که شرکت مادر در شرکت‌های فرعی بیشترین سهم را دارد، کنترل کاملی بر مدیریت و تصمیم‌گیری‌های استراتژیک دارد. این شامل تصمیم‌گیری در زمینه‌هایی مانند: انتصاب مدیران اجرایی، تعیین سیاست‌های مالی، و حتی تغییرات در مسیر کسب‌وکار شرکت فرعی می‌شود.
در مقابل، شرکت مادر در شرکت‌های وابسته چنین کنترلی ندارد. شرکت وابسته معمولاً دارای یک تیم مدیریتی مستقل است که به طور خودمختار عملیات روزانه و استراتژی‌های خود را پیش می‌برد، اگرچه شرکت مادر ممکن است از طریق داشتن سهم مؤثر، نظرات خود را در برخی تصمیمات کلیدی اعمال کند.
تفاوت در مسئولیت‌های قانونی
شرکت فرعی و شرکت وابسته از نظر مسئولیت‌های قانونی نیز تفاوت دارند. شرکت فرعی به‌عنوان یک نهاد حقوقی مستقل شناخته می‌شود و اگر دچار مشکلات قانونی شود، مسئولیت آن بر عهده خودش است و نه شرکت مادر. این ویژگی باعث می‌شود شرکت مادر از نظر مالی و حقوقی از خطرات مربوط به شرکت فرعی محافظت شود. در نقطه پیش‌ورو، شرکت وابسته به دلیل وابستگی کمتر به شرکت مادر، مسئولیت‌های حقوقی و مالی خود را به‌صورت مستقل مدیریت می‌کند، اما ممکن است در برخی شرایط، شرکت مادر تا حدی درگیر این مسائل شود.
تفاوت در رابطه مالی
از نظر رابطه مالی، شرکت فرعی معمولاً بخشی از درآمدهای خود را به شرکت مادر منتقل می‌کند و شرکت مادر نیز می‌تواند بر تخصیص منابع مالی شرکت فرعی نظارت کند. در برخی موارد، شرکت مادر ممکن است از درآمد شرکت فرعی برای تأمین مالی سایر پروژه‌ها یا کسب‌وکارهای خود استفاده کند.
اما در شرکت وابسته، رابطه مالی پیچیده‌تر است. شرکت وابسته به طور مستقل از شرکت مادر فعالیت مالی خود را انجام می‌دهد و فقط در قالب توزیع سود سهام یا قراردادهای تجاری بین دو شرکت، رابطه مالی بین آن‌ها وجود دارد.
تفاوت در حوزه‌های فعالیت
یکی دیگر از تفاوت‌های مهم بین این دو ساختار، در حوزه‌های فعالیت آن‌ها است. شرکت‌های فرعی معمولاً در همان صنعت یا حوزه کاری شرکت مادر فعالیت می‌کنند یا به‌عنوان مکمل برای گسترش فعالیت‌های شرکت مادر ایجاد می‌شوند. این باعث می‌شود تا ارتباط عملیاتی قوی‌تری بین شرکت مادر و فرعی وجود داشته باشد. اما شرکت‌های وابسته ممکن است در صنایع یا بخش‌های کاملاً متفاوتی از شرکت مادر فعالیت کنند و هدف از ایجاد چنین رابطه‌ای صرفاً سرمایه‌گذاری یا همکاری در برخی حوزه‌های خاص باشد، نه کنترل کامل بر عملیات.
تفاوت در گزارش‌دهی مالی
یکی دیگر از تفاوت‌های مهم میان شرکت فرعی و شرکت وابسته در نحوه گزارش‌دهی مالی آن‌ها است. شرکت‌های فرعی به دلیل اینکه تحت کنترل کامل یا عمده شرکت مادر هستند، معمولاً باید گزارش‌های مالی خود را به طور کامل در گزارش‌های شرکت مادر ادغام کنند. به این نوع گزارش‌دهی، گزارش مالی تلفیقی گفته می‌شود. این امر بدین معناست که تمام درآمدها، هزینه‌ها، دارایی‌ها و بدهی‌های شرکت فرعی در ترازنامه و صورت‌های مالی شرکت مادر لحاظ می‌شود. این نوع گزارش‌دهی به شرکت مادر امکان می‌دهد تا دید جامعی از عملکرد کلی خود که شامل تمام شرکت‌های فرعی تحت مالکیتش است، داشته باشد.
اما در مورد شرکت وابسته، گزارش‌دهی مالی معمولاً به این صورت انجام نمی‌شود. در وضعیتی که شرکت مادر کمتر از ۵۰٪ از سهام شرکت وابسته را در اختیار دارد، نیازی به تلفیق کامل صورت‌های مالی شرکت وابسته با شرکت مادر نیست. در عوض، شرکت مادر تنها سهم خود از سود یا زیان شرکت وابسته را در گزارش‌های مالی خود نشان می‌دهد.
تفاوت در میزان ریسک مالی
ازآنجاکه شرکت مادر مالکیت کامل یا عمده‌ای بر شرکت فرعی دارد، در صورت بروز مشکلات مالی یا شکست شرکت فرعی، شرکت مادر ممکن است با ریسک‌های مالی بیشتری مواجه شود. زیرا شرکت فرعی بخشی از دارایی‌های شرکت مادر محسوب می‌شود و زیان‌های آن به طور مستقیم بر روی شرکت مادر تأثیر می‌گذارد. در بسیاری از موارد، شکست یا عملکرد ضعیف یک شرکت فرعی می‌تواند منجر به ضررهای سنگین مالی برای شرکت مادر شود.
دراین‌بین، شرکت مادر در شرکت وابسته ریسک مالی کمتری را تحمل می‌کند، زیرا مالکیت کمتری در این شرکت دارد و مسئولیت مالی مستقیم آن نیز محدودتر است. به دلیل اینکه شرکت وابسته به‌صورت مستقل عمل می‌کند و شرکت مادر تنها یکی از سهام‌داران آن است، در صورت شکست مالی شرکت وابسته، ریسک مالی برای شرکت مادر محدود به سرمایه‌گذاری انجام‌شده است و نیازی به تحمل تعهدات یا بدهی‌های دیگر شرکت وابسته ندارد.
تفاوت در استراتژی‌های همکاری و رقابت
یکی دیگر از تفاوت‌های شرکت فرعی با وابسته به استراتژی‌های همکاری و رقابت مربوط می‌شود. شرکت‌های فرعی به‌عنوان بخشی از استراتژی گسترش و توسعه شرکت مادر شناخته می‌شوند. به همین دلیل، همکاری و هماهنگی نزدیکی بین شرکت مادر و فرعی وجود دارد و استراتژی‌های کلی کسب‌وکار شرکت مادر در شرکت فرعی پیاده‌سازی می‌شود. به‌عنوان‌مثال، شرکت مادر ممکن است از شرکت فرعی برای توسعه محصولات جدید، ورود به بازارهای جدید یا اجرای استراتژی‌های نوآورانه استفاده کند.
در مقابل، شرکت وابسته به دلیل استقلال بیشتر از شرکت مادر، ممکن است استراتژی‌های متفاوت یا حتی رقابتی را دنبال کند. در بسیاری از موارد، شرکت وابسته در صنعتی متفاوت از شرکت مادر فعالیت می‌کند یا اهداف تجاری متفاوتی دارد. این امکان وجود دارد که شرکت‌های وابسته به‌عنوان رقبا در بازارهای مشابه فعالیت کنند و درعین‌حال به‌عنوان شرکای تجاری در برخی حوزه‌ها همکاری داشته باشند.