تفاوت ثبت شرکت با جواز کسب برای کسانی که قصد ایجاد یک فضای کسب‌وکار را دارند، از جنبه‌های مختلف قابل‌بررسی است؛ ثبت شرکت روندی متداول برای دریافت مجوزهای لازم به جهت فعالیت در حوزه کسب و تجارت است. اما اخذ جواز تاسیس نقطه مقابل آن بوده و از نظر ارائه مدارک، حاشیه مسئولیت و… نیز به طبع یکسان نیست.
ثبت شرکت و دریافت پروانه کسب دو فرآیند متفاوت هستند که هر کدام دارای ویژگی‌ها و مزایا مختلفی هستند. در فرآیند ثبت شرکت، یک مجموعه، شخص حقوقی جدید را ایجاد می‌کند و تمامی جزئیات آن از جمله نوع فعالیت، سهام‌داران، و مسئولیت‌ها به‌صورت کامل مشخص می‌شود. این فرآیند معمولاً متعلق به شرکت‌های بزرگ‌تر و پیچیده‌تر است و نیازمند اطلاعات حسابداری و حقوقی دقیق است.
از سوی دیگر، پروانه کسب نشان‌دهنده مجوز قانونی برای انجام فعالیت تجاری است و به شخص حقیقی یا حقوقی اعطا می‌شود. این مجوز اغلب برای فعالیت‌های کوچک‌تر و ساده‌تر به کار می‌رود و می‌تواند به سرعت و با هزینه کمتری دریافت شود. پروانه کسب به افراد امکان می‌دهد تا فعالیت تجاری خود را شروع کنند و در مراحل ابتدایی بدون نیاز به ایجاد یک شرکت کامل راه بروند. همچنین، در ثبت شرکت، دارندگان سهام و مسئولیت‌های حقوقی به‌وضوح تعیین می‌شوند و شرکت به‌عنوان یک واحد مستقل بازاریابی می‌شود. درحالی‌که پروانه کسب بیشتر به‌صورت فردی صادر می‌شود و فعالیت معمولاً محدود به یک شخص یا کسب‌وکار کوچک می‌شود.
ضرورت بررسی تفاوت ثبت شرکت با پروانه کسب
فرض کنید که ثبت شرکت در مشهد را دارید، لازم است که نخست اطلاعات لازم در مورد دامنه مسئولیت نوع کسب‌وکار خود را به دست آورید. این گستره شامل شرکت‌هایی با مسئولیت محدود، سهامی عام و خاص و… می شود. همین‌طور در کنار آن، جواز کسب نیز یک موضوع کاملاً متفاوت است.
ثبت شرکت و دریافت پروانه کسب دو جریان هم راستا اما متفاوت در حوزه تجارت و کسب‌وکار هستند، هرچند که هر دو به‌عنوان بخش‌های اساسی از فرآیند راه‌اندازی یک واحد کسب‌وکار مطرح هستند. ثبت شرکت به معنای رسمی کردن واحد کسب‌وکار است و در واقع، ایجاد یک حق مستقل از افراد شامل مالکان و مدیران است. این شرکت ممکن است به‌صورت یک مجموعه مسئولیت محدود، شرکت سهامی عام یا شرکت تضامنی باشد. از دیگر نکات مهم در ثبت شرکت، تعیین موضوع فعالیت، سرمایه اولیه، سهام‌داران و مدیران است.
اما پروانه کسب مربوط به مجوزهای دولتی است که برای انجام فعالیت‌های اقتصادی و تجاری لازم است. این پروانه تأیید می‌کند که فرد یا شرکت مورد نظر مجاز به انجام کسب‌وکار در حوزه‌ای خاص است. دریافت این پروانه اغلب نیازمند ارائه اطلاعاتی مانند نوع فعالیت، محل کسب‌وکار، مدت‌زمان فعالیت و سایر موارد مرتبط است.
ازاین‌رو، اگرچه ثبت شرکت نشان‌دهنده ایجاد یک واحد کسب‌وکار حقوقی است، اما پروانه کسب به‌عنوان مجوز انجام فعالیت‌های تجاری و اقتصادی در یک حوزه خاص اجتناب‌ناپذیر است.
فرق جواز کسب با ثبت شرکت چیست؟
از تفاوت مدارک ثبت شرکت با جواز کسب گرفته تا حوزه و نحوه فعالیت آنها، این موضوع آن‌قدر جدی است که پیش از هر اقدامی، لازم است اطلاعات کلیدی و مهم در این خصوص را کسب کنید. بخصوص اگر قصد راه‌اندازی یک کسب‌وکار نوپا را دارید.
به‌صورت کلی، ثبت شرکت اولیه است و پروانه کسب مرحله‌ی بعدی در راه‌اندازی واحد کسب‌وکار محسوب می‌شود که هر دوی آنها از اهمیت بالایی برخوردارند و باید به‌صورت هم‌زمان انجام شوند تا یک کسب‌وکار به طور قانونی و رسمی فعالیت خود را آغاز کند.
- تفاوت ثبت شرکت با جواز کسب در نوع فعالیت
تفاوت اصلی بین ثبت شرکت و دریافت جواز کسب در نوع فعالیت مورد نظر است. ثبت شرکت مرتبط با ایجاد یک واحد تجاری حقوقی است که به‌صورت رسمی و قانونی تشکیل می‌شود و می‌تواند در انواع مختلف فعالیت‌ها و صنایع، از جمله تولید، خدمات، و بازرگانی، فعالیت کند. این شرکت می‌تواند در یک یا چندین حوزه فعالیت داشته باشد و مسئولیت‌ها و حقوق اعضا به‌صورت مشخص و قانونی تعیین می‌شود.
از سوی دیگر، جواز کسب مرتبط با دریافت مجوز برای انجام یک فعالیت خاص در یک حوزه معین است. این حوزه می‌تواند مربوط به فروش خدمات یا کالاهای خاص، ارائه خدمات تخصصی، یا انجام فعالیت‌های صنعتی خاص باشد. به طور معمول، این جوازها توسط مراجع دولتی یا صنفی صادر می‌شوند و ممکن است به شرایط خاصی بستگی داشته باشند، مانند داشتن مدارک مورد نیاز یا پاسخگویی به استانداردهای مشخص.
- ساختار حقوقی
از طرفی دیگر، تفاوت مهم دیگر بین ثبت شرکت و دریافت جواز کسب در ساختار حقوقی آنها است. وقتی یک شرکت ثبت می‌شود، یک واحد تجاری حقوقی ایجاد می‌شود که به‌عنوان یک موجودیت مستقل در نظر گرفته می‌شود. این به این معناست که شرکت می‌تواند به‌عنوان یک شخص حقوقی به‌صورت جداگانه از اعضای آن، دارایی‌ها و بدهی‌های خود را داشته باشد. در این ساختار، مسئولیت اعضا محدود به میزان سرمایه‌شان در شرکت است، به‌عبارت‌دیگر، اعضا تنها تا مقدار سرمایه‌گذاری شده خود در شرکت مسئولیت می‌پذیرند و مسئولیت شرکت محدود به دارایی‌های آن است.
در مقابل، جواز کسب به طور معمول به افراد یا شرکت‌ها برای انجام فعالیت‌های اقتصادی در یک حوزه مشخص صادر می‌شود، اما این جواز برای ایجاد یک واحد حقوقی جدید نیازی ندارد. به‌عبارت‌دیگر، فرد یا شرکت که جواز کسب دریافت می‌کند، هنوز به‌عنوان یک شخص حقوقی مستقل در نظر گرفته نمی‌شود و همچنان به‌عنوان فرد یا شرکت فعلی خود در فعالیت‌ها شرکت می‌کند. در این سناریو، مسئولیت مالی و قانونی به‌صورت مستقیم به افراد یا شرکت صاحب جواز کسب تعلق می‌گیرد و مسئولیتی محدود به سرمایه سرمایه‌گذاری شده در جواز کسب وجود ندارد.
- تفاوت جواز کسب با ثبت شرکت در نحوه صدور
اساساً جواز کسب به‌عنوان یک مجوز معمولاً توسط دولت یا نهادهای مرتبط صادر می‌شود و به افراد یا شرکت‌ها اجازه فعالیت در یک حوزه خاص اقتصادی را می‌دهد. این مجوزها معمولاً برای فعالیت‌های تجاری، خدماتی یا تولیدی صادر می‌شوند و معمولاً شامل محدودیت‌ها و قوانینی برای رعایت احترام به قوانین مربوطه است.
اما ثبت شرکت یا شرکت‌نامه، به مرحله‌ای از تشکیل یک شرکت اشاره دارد که در آن شرکت به‌عنوان یک واحد حقوقی رسماً ثبت و شناخته می‌شود. این شامل انتخاب نوع شرکت، ثبت‌اسناد مربوطه و در برخی موارد، دریافت مجوزهای خاص می‌شود. ثبت شرکت می‌تواند به‌عنوان یک مرحله اساسی در تشکیل یک شرکت در نظر گرفته شود و به آن امکان می‌دهد تا به‌صورت رسمی فعالیت خود را آغاز کند، بدهکار و طلبکار شود و حقوق و تعهدات حقوقی خود را برقرار کند.
در مراجع صادرکننده، عموماً دولت یا سازمان‌های مربوط به تجارت و صنعت مسئولیت صدور هر دو مورد را دارند، اما فرآیند صدور و شرایط مربوط به هر یک ممکن است متفاوت باشد. به‌طورکلی، جواز کسب معمولاً برای افراد یا شرکت‌هایی که فعالیت‌های تجاری معمولی را انجام می‌دهند، صادر می‌شود، درحالی‌که ثبت شرکت معمولاً برای شرکت‌هایی است که به‌صورت حقوقی فعالیت می‌کنند و نیاز به شناخته‌شدن به‌عنوان یک واحد حقوقی دارند.
- اهداف و کاربری
تفاوت اساسی دیگر بین ثبت شرکت و دریافت جواز کسب در اهداف آنها است. هدف اصلی از ثبت شرکت، ایجاد یک واحد تجاری حقوقی است که به‌عنوان یک موجودیت مستقل و جداگانه از اعضا، در بازار فعالیت می‌کند. ثبت شرکت معمولاً به‌منظور انجام فعالیت‌های تجاری و اقتصادی برای بهره‌برداری از فرصت‌های بازار، ایجاد استراتژی‌های تجاری، و جلب سرمایه‌گذاری صورت می‌گیرد.
از طرفی و در نقطه مقابل، هدف اصلی از دریافت جواز کسب، اخذ مجوز برای انجام یک فعالیت خاص در یک حوزه معین است. این جواز به افراد یا شرکت‌ها اجازه می‌دهد تا به طور قانونی و مجازی در یک حوزه خاص فعالیت کسب‌وکاری داشته باشند. به طور معمول، اهداف دریافت جواز کسب شامل انطباق با قوانین و مقررات مربوط به آن حوزه، ایجاد اعتماد عمومی در مشتریان و پیشنهاد خدمات یا محصولات معین در آن حوزه است.
پس می‌توان گفت، هر دو فرآیند ثبت شرکت و دریافت جواز کسب به‌منظور ایجاد فعالیت‌های تجاری هستند، اما هدف اصلی ثبت شرکت تشکیل یک موجودیت حقوقی است، درحالی‌که هدف اصلی جواز کسب اخذ مجوز برای انجام یک فعالیت خاص است.
- معیارها و شرایط صدور
فرق اصلی بین جواز کسب و ثبت شرکت در معیارها و شرایط صدور آنهاست؛ در صورت جواز کسب، معیارها و شرایط اغلب بر اساس نوع فعالیت اقتصادی و مقررات مربوطه تعیین می‌شود. مثلاً، برای کسب جواز فعالیت تجاری، باید شرایطی از جمله محل فعالیت، نوع کالا یا خدمات ارائه شده و رعایت قوانین مالی و مالیاتی مشخص شود. این معیارها و شرایط ممکن است بسته به محل و نوع فعالیت متفاوت باشند.
از سوی دیگر، در ثبت شرکت، معیارها و شرایط به شکلی کلی‌تر و بیشتر حقوقی مطرح می‌شوند. این شامل انتخاب نوع شرکت، تعیین سرمایه اولیه، تعیین محدودیت‌ها و حقوق و تعهدات شرکت می‌شود. همچنین، شرایط ثبت شرکت ممکن است بسته به قوانین و مقررات کشور و حتی شهر متفاوت باشد.
بنابراین، در مراجع صادرکننده، علاوه بر اینکه معیارها و شرایط صدور جواز کسب و ثبت شرکت ممکن است به شیوه‌ها و رویه‌های متفاوتی از جمله فرآیند اخذ، مدارک مورد نیاز و هزینه‌ها متفاوت باشند، تفاوت اساسی در محتوا و اهداف این دو مفهوم معمولاً وجود دارد.
- تفاوت در مدت اعتبار
تفاوت مهم دیگر بین ثبت شرکت و دریافت جواز کسب در مدت اعتبار آنها است. ثبت شرکت معمولاً با مدت اعتبار نامحدود است، به این معنا که پس از ثبت، شرکت به طور دائمی در سیستم حقوقی و تجاری وجود دارد، مگر اینکه بر اثر تصمیماتی مانند منحل‌شدن شرکت یا تغییرات در ساختار حقوقی آن، به طور مستقیم لغو شود.
به‌عنوان گزینه‌ای که مقابل این مورد قرار می‌گیرد، جواز کسب معمولاً دارای مدت اعتبار مشخصی است که بسته به قوانین و مقررات محلی یا ملی متغیر است. این مدت اعتبار ممکن است یک‌ساله، دو ساله یا بیشتر باشد و معمولاً باید پس از انقضای آن تمدید شود. اگر فرد یا شرکت بخواهد فعالیت‌های خود را پس از انقضای جواز کسب ادامه دهد، باید فرآیند تمدید را دنبال کند و مدارک مورد نیاز را ارائه کند تا جواز به‌روزرسانی شود.
در کنار تمامی این تفاسیر باید گفت که تفاوت در مدت اعتبار آنها نشان می‌دهد که ثبت شرکت دارای مدت اعتبار نامحدود است، درحالی‌که جواز کسب دارای مدت اعتبار معینی است که باید به طور دوره‌ای تمدید شود.
- مجوز اجرای فعالیت‌های خاص
علاوه بر تمامی مواردی که تاکنون به آنها اشاره شد، در تکمیل مفاهیم، فرق اساسی بین ثبت شرکت و جواز کسب در مجوز اجرای فعالیت‌های خاص از دیدگاه حقوقی و معیارهای عملیاتی است. وقتی شرکتی را ثبت می‌کنید، یک واحد حقوقی جداگانه ایجاد می‌شود که دارای حقوق و تعهدات مجزا از افراد آن شرکت است. ثبت شرکت معمولاً مراحلی شامل انتخاب نوع شرکت، تعیین سرمایه اولیه، و تعیین سایر شرایط و مقررات حقوقی است که به‌منظور شناخته‌شدن این واحد حقوقی انجام می‌شود.
اما در نقطه پیش و رو، جواز کسب به افراد یا شرکت‌ها اجازه فعالیت در یک حوزه خاص اقتصادی را می‌دهد، اما به طور مستقیم یک واحد حقوقی جدید ایجاد نمی‌کند. این مجوزها ممکن است برای فعالیت‌های تجاری، خدماتی یا تولیدی صادر شوند و معمولاً شامل محدودیت‌ها و قوانینی برای رعایت احترام به قوانین مربوطه است.
پس باید گفت که درحالی‌که ثبت شرکت به ایجاد یک واحد حقوقی مجزا متمرکز است، جواز کسب بیشتر مرتبط با مجوز اجرای فعالیت‌های خاص در یک حوزه اقتصادی مشخص است که می‌تواند بدون ایجاد یک واحد حقوقی جدید اخذ شود.
تفاوت مدارک ثبت شرکت با جواز کسب
وقتی قصد ثبت شرکت یا یک برند را دارید، یک سری مدارک خاص از شما درخواست خواهد شد که فراتر از موارد هویتی، شناسنامه و… است؛ تفاوت‌های مدارک مورد نیاز برای ثبت شرکت و دریافت جواز کسب بین اشخاص حقیقی و حقوقی بسیار است. برای ثبت‌نام پروانه کسب برای اشخاص حقیقی، معمولاً
- عکس پرسنلی
- تصویر سند مالکیت یا اجاره‌نامه
- تصویر کارت ملی
- صفحه شناسنامه الزامی
است. در برخی شرایط خاص، به دلیل نوع شغل، مانند فعالیت در حوزه سلامت، کارت بهداشت نیز مورد نیاز است.
درحالی‌که برای ثبت‌نام پروانه کسب برای اشخاص حقوقی، مدارک بیشتری لازم است. علاوه بر مدارک اشخاص حقیقی، باید:
- تصویر اساسنامه و روزنامه رسمی ثبت شرکت
- طرح و لوگوی فروشگاه
- مصوبه هیئت‌مدیره
- و مدارک هویتی شرکا و مدیران
ارائه شود. همچنین، اوراق مربوط به رسید پذیرش اینترنتی و ابلاغیه تأیید نام نیز لازم است.
در مورد شرکت‌های مسئولیت محدود، مدارک اضافی نیز لازم است شامل تقاضانامه ثبت شرکت مسئولیت محدود، شرکت‌نامه و اساسنامه، صورت‌جلسه مجمع‌عمومی موسسین و هیئت‌مدیره، تصویر روزنامه رسمی آگهی تاسیس یا آخرین تغییرات شرکت و گواهی عدم سوءپیشینه برای کلیه اعضا. همچنین، افتتاح حساب بانکی جهت پرداخت‌های قانونی قبل از ثبت شرکت مسئولیت محدود و ارائه شماره شبا نیز الزامی است.
ضمن تمام این تفاسیر و توضیحات ذکر شده، مدارک مورد نیاز برای ثبت شرکت و دریافت پروانه کسب به میزان و نوع واحد کسب‌وکار و نوع فعالیت‌های انجام شده متغیر است، اما تفاوت‌های مهمی در مدارک مورد نیاز بین اشخاص حقیقی و حقوقی وجود دارد.
